Λίγα λόγια για την πατάτα

Ταυτότητα 

Ονομασία : Πατάτα, Σολανόν το κονδυλλόριζον, γεώμηλο
Βασίλειο: Φυτά
Χώρα προέλευσης : Περού, Βολιβία



πηγή εικόνας



Η πατάτα είναι ένα κονδυλώδες φυτό, που ανήκει στην οικογένεια των σολανοειδών. Πρώτοι οι Ίνκας αναγνώρισαν την αξία της και την καλλιεργούσαν συστηματικά από την αρχαιότητα.  Τον 16ο αιώνα μΧ οι κονκισταδόροι την φέρνουν στην Ευρώπη, αν και λόγω της εμφάνισης της αλλά και  δυσκολιών στην καλλιέργεια της, αρχικά δεν έγινε δεκτή με ενθουσιασμό.  Μάλιστα λόγω της ομοιότητας της με τους ρόζους που εμφανίζουν οι λεπροί θεωρήθηκε αίτιο της φρικτής ασθένειας και γι' αυτό το λόγο στη Γαλλία η καλλιέργεια της ήταν απαγορευμένη. Για αρκετά χρόνια σε πολλά μέρη της Ευρώπης η πατάτα θεωρήθηκε καλή μόνο για ζωοτροφή. Σιγά σιγά άρχισε να κερδίζει έδαφος στην προτίμηση του κόσμου. Μεγάλο μέρος οφείλεται στις συνθήκες που δημιούργησαν η φτώχεια και οι πόλεμοι.

Το 1771 το Πανεπιστήμιο της Σορβόννης διακυρήσει ότι η πατάτα είναι κατάλληλη για  ανθρώπινη κατανάλωση. Ο γάλλος επιστήμονας Antoine-Augustin Parmentier ,ενθουσιώδης της πατάτας, γραφει  βιβλίο ( Examen chymique des pommes de terres , Paris, 1774),  για τη χημική της σύσταση και τις θρεπτικές της ιδιότητες. Για να προωθήσει ακόμα περισσότερο τη διάδοση της δε διστάζει να χρησιμοποιήσει τεχνικές, που σήμερα θα λέγαμε είναι αντάξιες ενός καλού μαρκετίστα:
  • Στη δεξίωση για τα γενέθλια του Λουδοβίκου του ΙΣΤ' προσέφερε άνθη πατάτας στο βασιλικό ζεύγος ενώ το μενού είχε -φυσικά- πατάτες
  • Διοργάνωνε δείπνα με διάσημους καλεσμένους στα οποία σερβίρονταν πατάτες, μαγειρεμένες με διάφορους τρόπους
  • Και το καλύτερο κόλπο: έβαλε φρουρούς να φυλάνε τα χωράφια με τις καλλιέργειες πατάτας, ώστε να περάσει το μύνημα ότι η πατατα είναι ένα πολύτιμο φυτό. Την εποχή της συγκομιδής έδιωξε τους φρουρούς, έτσι οι ντόπιοι είχαν την ευκαιρία να  τις "κλέψουν" .

 Antoine-Augustin Parmentier holding potato flowers
 Ο Γάλλος επιστήμονας Antoine-Augustin Parmentier
κρατώντας τα άνθη του φυτού της πατάτας
πηγή εικόνας

Το τελευταίο κόλπο αποδίδεται και στον Ιωάννη Καποδίστρια, αλλά αυτό είναι ιστορικά ανακριβές, αν και ο Καποδίστριας όντως προώθησε την καλλιέργεια της πατάτας στον ελλαδικό χώρο.

Σήμερα η πατάτα είναι ένα κύριο προϊόν διατροφής, που παράγεται μαζικά και καταναλώνεται με πολλούς τρόπους. Είναι πλούσια σε υδατάνθρακες, ιδιαίτερα άμυλο, και περιέχει βιταμίνες του συμπλέγματος Β.  Η θρεπτική της αξία επηρρεάζεται από τον τρόπο που μαγειρεύεται.

Θερμίδες ανά 100 γρ 
ωμή πατάτα: 26 kcal
βραστή πατάτα: 86 kcal
τηγανιτή πατάτα: 268 kcal

Η πατάτα θεωρείται ότι είναι τρόφιμο με σχετικά υψηλό γλυκαιμικό δείκτη γι' αυτό δεν πρέπει να καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες από άτομα που πάσχουν από διαβήτη. Όπως και με τη θρεπτική αξία, ο γλυκαιμικός δείκτης εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο έχει μαγειρευτεί. Οι ταγανιτές και οι ψητές πατάτες έχουν υψηλότερο γλυκαιμικό δείκτη από τις βραστές.

Τέλος πρέπει να αναφερθεί η παρουσία μιας κατηγορίας ενώσεων που λέγονται γλυκοαλκαλοειδή, όπως η  σολανίνη και η τσακονίνη, οι οποίες έχουν τοξική δράση και προστατεύουν την πατάτα από τους φυσικούς εχθρούς της (ζώα και έντομα). Οι ενώσεις αυτές καταστρέφονται εν μέρει από το μαγείρεμα. Ωστόσο σε ορισμένες συνθήκες, όπως η έκθεση στο φως, η καθηστερημένη συγκομιδή, χτυπήματα και άλλα, έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των γλυκοαλκαλοειδών, με κίνδυνο τη δηλητηρίαση. Τα συμπτώματα που μπορούν να εμφανιστούν είναι: πονοκέφαλος, κράμπες, διάρροια και σπανιότερα κώμα και θάνατο.

Για την αποφυγή του κινδύνου δεν πρέπει να καταναλώνουμε τις πατάτες που έχουν πρασινίσει ή έχουν πικρή γεύση μετά το μαγείρεμα.



Trivia: Πολλά πιάτα που περιλαμβάνουν πατάτες στα υλικά τους , ιδιαίτερα αν είναι λιωμένες ή κομμένες σε κύβους, φέρουν  προς τιμήν του το επίθετο του επιστήμονα Α.Α. Parmentier στην ονομασία τους πχ hachis Parmentier, potage Parmentier κλπ.


Σχετικοί σύνδεσμοι:
Πατάτα Wikipedia
Potato Wikipedia
Antoine-Augustin Parmentier Wikipedia
Οι ευεργετικές ιδιότητες της πατάτας EUFIC 
Προϊόντα πατάτας  Food-info.net


Σημείωση : Για τη συγγραφή του άρθρου έχουν χρησιμοποιηθεί πληροφορίες από το βιβλίο : Η ιστορία του κόσμου σε 6 πιάτα", Tom Standage, εκδόσεις Κέδρος

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ζέα

Προϊόντα-απάτη: πως τα να ξεχωρίσεις

Ακμή και διατροφή