Πρόσθετα τροφίμων - αριθμοί Ε

canned food
Photo by Mat Brown from Pexels link


- Μη το φάς, έχει Ε!


Η αναγραφή των πρόσθετων ουσιών στην ετικέτα ενός τροφίμου, είτε είναι με την επιστημονική ονομασία είτε με τον κωδικό συχνά δημιουργεί ανησυχία στο κοινό, όπως κάθε τι άγνωστο. Συχνά αποκαλούνται  με το γενικό όρο "συντηρητικά" ή "αριθμοί Ε".

Τα πρόσθετα τροφίμων ή πρόσθετες ύλες είναι ουσίες με σκοπό την βελτίωση της εμφάνισης, της γεύσης, της υφής, την διευκόλυνση της παραγωγής αλλά και της συντήρησης των τροφίμων. Είναι υποχρεωτική η αναγραφή τους στην ετικέτα του τροφίμου, στη λίστα με τα συστατικά. Για συντομία δε χρησιμοποιούνται οι επιστημονικές τους ονομασίες, αλλά ένας κωδικός αριθμός με το γράμμα Ε μπροστά. πχ Ασκορβικο οξύ -> Ε 300. Ο τριψήφιος ή τετραψήφιος κωδικός προέρχεται από τον Codex Alimentarius* και το Ε συμβολίζει  ότι η χρήση του συγκεκριμένου πρόσθετου επιτρέπεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Άλλα πρόσθετα είναι τεχνητά και άλλα προέρχονται απο φυσικές πηγές. Για λόγους οικονομίας μπορεί και τα δεύτερα να παρασκευαστούν τεχνητά, με ίδια σύσταση με την αρχική ένωση.
Ακολουθούν μερικά παραδείγματα προσθέτων που απαντώνται στη φύση.


Τα πρόσθετα διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα με τη λειτουργία τους, αν και συχνά έχουν παραπάνω από μία, κάνοντας δύσκολη την κατάταξη. Ορισμένες κατηγορίες: χρωστικές, συντηρητικές, αντιοξειδωτικές, γαλακτωματοποιητές, πηκτικά μέσα, βελτιωτικά γεύσης, μέσα γλασαρίσματος, γλυκαντικές ύλες κλπ

Ας δούμε αναλυτικότερα μερικές κατηγορίες:

Χρωστικές

Χρησιμοποιούνται προκειμένου να βελτιώσουν το χρώμα του τροφίμου ή να αποκαταστήσουν το χρώμα που έχει χαθεί κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας. Κάποιες φορές παρατηρούμε να αναγράφεται στη συσκευασία η φράση " δεν περιέχει τεχνητές χρωστικές" ή "χωρίς τεχνητές χρωστικές ουσίες". Αυτό σημαίνει ότι έχουν χρησιμοποιηθεί πρόσθετα που προέρχονται από φυσικές πηγές πχ   Χλωροφύλες (Ε141i) -> πράσινα φυτά,  λυκοπένιο (Ε160d) -> ντομάτα, ωχρίνη (Ε161b), ανθοκυανίνες (Ε163)-> φράουλες, μούρα, κεράσια κ.α.


Συντηρητικά

Εμποδίζουν ή επιβραδύνουν ην ανάπτυξη των μικροοργανισμών ή αναστέλλουν τη δράση των ενζύμων που οδηγούν στην ωρίμανση και έτσι αυξάνουν τη διάρκεια ζωής του προϊόντος.

Αλάτι και ζάχαρη

Πρόκειται για ειδική κατηγορία συντηρητικών. Εχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες και ταυτόχρονα βελτιώνουν τη γεύση του τροφίμου. Η χρήση τους τόσο δεδομένη η χρήση τους που θεωρούνται συστατικά του τροφίμου και όχι πρόσθετα. Δεν έχουν αριθμό Ε.

Αντιοξειδωτικά

Προστατεύουν τις λιπαρές ύλες από την οξείδωση(τάγγισμα), η οποία δημιουργεί μία δυσάρεστη γεύση στο τρόφιμο και  μειώνει τη διάρκεια ζωής του. Ένα αντιοξειδωτικό που χρησιμοποιείται ευρέως είναι η βιταμίνη C. Ωστόσο στην ετικέτα τροφίμου απαγορεύεται η χρήση αυτής της ονομασίας, αντ'αυτού μπορεί να αναγράφεται με τον κωδικό της Ε300 και με την επιστημονική της ονομασία, ασκορβικό οξύ.

Γαλακτωματοποιητές

Οταν αναμείξουμε νερό και λιπαρή ουσία (πχ λάδι) σύντομα παρατηρούμε ότι οι δύο ουσίες διαχωρίζονται, το λιπαρό μέρος ανεβαίνει στην επιφάνεια ενώ το υδάτινο κάθεται στον πατο. Οι γαλακτωματοποιητές εμποδίζουν το διαχωρισμό, αντίθετα ενώνουν τις δύο ουσίες και δίνουν μία ομοιόμορφη και βελούδινη υφή στο τελικό προϊόν.

 Παράδειγμα χρήσης στην οικιακή μαγειρική είναι το αυγό στην μαγιονέζα. Στη βιομηχανία τροφίμων χρησιμοποιείται μόνο το τμήμα του αυγού που έχει την ιδιότητα της γαλακτωματοποίησης,  η λεκιθίνη  ( Ε 322 ), η οποία μπορεί να προέρχεται και από άλλες πηγές πχ σόγια.



Πόσο ασφαλής είναι η χρήση τους; 

Προκειμένου να δοθεί έγκριση για τη χρήση μιας πρόσθετης ουσίας πρέπει να αποδειχθεί ότι δεν έχει τοξική επίδραση στον άνθρωπο στο προτεινόμενο επίπεδο κατανάλωσης. Γι' αυτό το λόγο απαιτείται μια σειρά λεπτομερών και χρονοβόρων ελέγχων, μέσα απο τους οποίους θα καθοριστεί η ανώτατη ποσότητα της ουσίας που μπορεί να καταλωθεί εφ όρου ζωής χωρίς να παρουσιαστεί κάποια δυσμενής δράση (No Observable Effect Level - NOEL). Παρόλα αυτά, για να υπάρχει ένα περιθώριο ασφαλείας η ποσότητα αυτή διαιρείται με έναν μεγάλο παράγοντα, το 50 ή το 100, δηλαδή η τελική επιτρεπόμενη ποσότητα είναι το ένα πεντηκοστό ή το ένα εκαστό της αρχικής εκτίμησης. Ακόμα πρέπει να αναφερθεί ότι οι διαφορές στη νομοθεσία από χώρα σε χώρα  μπορεί να επιτρέπουν τη χρήση μιας ουσίας σε μία χώρα ενώ να την απαγορεύουν σε μία άλλη. Φυσικά δεν αποκλείεται η περιπτωση ένα πρόσθετο να αξιολογηθεί ξανά, σε περίπτωση που προκύψουν νέα στοιχεία ή αλλάξουν οι διαδικασίες αξιολόγησης. Γενικά τα πρόσθετα που κυκλοφορούν θεωρούνται ασφαλή μέχρι αποδείξεως του εναντίου.



*Ο Codex Alimentarius είναι μία συλλογή απο διεθνώς αναγνωρισμένες πρακτικές και οδηγίες που αφορούν την παραγωγή και το χειρισμό τροφίμων. 





Σχετικοί σύνδεσμοι
Πώς διαβάζεται μια ετικέτα
Κατάλογος πρόσθετων τροφίμων που επιτρέπονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση 
Πρόσθετα Food-Info.net
Πρόσθετα ζωικής προέλευσης Food-Info.net
Food Additives - Webgate
Codex Alimentarius 




λέξεις κλειδιά: αριθμοί Ε, πρόσθετα, πρόσθετα τροφίμων, προσθετα, συντηρητικά, συντηρητικα, χρωστικές, χρωστικες, γαλακτοματωποιοητές, γαλακτωματοποιητεσ, αντιοξειδωτικά, Codex Alimentarius, Κοντεξ Αλιμενταριους, prostheta trofimon, synthiritika, synthrhtika, xrostikes, food additives, NOEL


Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ζέα

Προϊόντα-απάτη: πως τα να ξεχωρίσεις

Ακμή και διατροφή